PEGI sistema (Pan European Game Information) ekimen pribatuko mekanismo bat da, bideojokoen industriak sortua (autorregulazioa), bere produktuak kontsumitzeko gutxieneko adin egokiari eta produktu bakoitzean aurki daitezkeen eduki delikatuei buruzko orientazio moduko adierazle batez hornitzeko asmoz.
PEGI kodea produktu zehatzekin lotuta dago eta erosteko eta erabiltzeko erabakiak hartzen lagundu dezake. Hala ere, ohartarazi beharra dago bideojoko guztiek ez dutela PEGI kodea, eta kode hori beti ez datorrela bat zehatz-mehatz jokoaren azken eguneratzearekin.
PEGI kodea gutxieneko adin gomendagarriaren kalifikazioan eta edukien deskriptoreetan zehazten da.
Adin-etiketak
Erabiltzeko gutxieneko adin gomendagarria adierazten dute, adingabea babesteari dagokionez, eta ez dute inongo zerikusirik jokoa gainditzeko zailtasunarekin edo behar diren trebetasunekin.
PEGI 3 sailkapena duten jokoen edukia egokitzat jotzen da adin-talde guztientzat. Jokoak ez du eduki behar haur txikiak ikara ditzakeen soinu edo irudirik. Oso indarkeria mota arina (testuinguru komiko batean edo haurren ingurune batean) onar daiteke. Ez da hizkera zikinik entzun behar.
Haur txikienak ikara ditzaketen eszenak edo soinuak dituen jokoaren edukia kategoria honetan sartu beharko litzateke. Indarkeria mota arinak (indarkeria inplizitua, xehetasunik gabea edo ez-errealista) onar daitezke PEGI 7 sailkapena duen joko batean.
Fantasiazko pertsonaienganako izaera apur bat grafikoagoko indarkeria edo giza pertsonaienganako indarkeria ez-errealista erakusten duten bideojokoak adin-kategoria honetan sartuko lirateke. Iradokizun sexualak edo jarrera sexualak egon daitezke, eta edozein hizkera zikinek arina izan behar du kategoria honetan.
Indarkeriaren (edo jarduera sexualaren) deskribapena bizitza errealean espero zitekeen mailaren antzekora iristen denean aplikatzen da sailkapen hau. Hizkera desegokiaren erabilera muturrerago eraman daiteke PEGI 16 sailkapena duten jokoetan. Tabakoaren, alkoholaren edo legez kontrako drogen erabilera ere ager daiteke.
Helduen sailkapena aplikatzen da indarkeria halako maila batera iristen denean, ezen indarkeria basatiaren, ageriko arrazoirik gabeko erailketaren edo pertsonaia babesgabeenganako indarkeriaren irudikapen bihurtzen baita. Legez kontrako drogen erabileraren glamurizazioa eta jarduera sexual esplizitua ere adin-kategoria honetan sartu behar dira.
Eduki-deskriptoreak
Jokoak estereotipo etnikoak, erlijiosoak, nazionalistak edo gorrotoa pitz dezaketen
beste batzuk irudikatzen ditu. Eduki hau beti dago PEGI 18 sailkapenera mugatuta (eta litekeena da lege penal nazionalak urratzea).
Jokoak legez kontrako drogen, alkoholaren edo tabakoaren erabilera adierazi edo deskribatzen du. Eduki-deskriptore hau duten jokoak PEGI 16 edo PEGI 18 dira beti.
Jokoak ondasun edo zerbitzu digitalak mundu errealeko diruarekin erosteko aukera eskaintzen du. Erosketa horiek eduki gehigarria dute (hobari-mailak, jantziak, ezusteko artikuluak, musika), baina baita eguneratzeak (adibidez, iragarkiak desgaitzeko), harpidetzak, txanpon birtualak eta jokoaren beste txanpon batzuk ere.
Ausazko jokoak sustatu edo erakusten dituzten elementuak dauzka jokoak. Joko-simulazio hauek normalean kasinoetan edo joko-aretoetan gauzatzen diren ausazko jokoei buruzkoak izaten dira. Titulu zaharrago batzuek PEGI 12 edo PEGI 16 sailkapena izan dezakete, baina PEGIk aldatu egin zituen sailkapen honetarako irizpideak 2020an, eta, harrezkero, eduki mota hau duten jokoek PEGI 18 sailkapena dute beti.
Jokoak hizkera zikina du. Deskriptore hau PEGI 12 (hitz gordin arinak), PEGI 16 (adibidez, irain sexualak edo biraoak) edo PEGI 18 (adibidez, irain sexualak edo biraoak) sailkapena duten jokoetan aurki daiteke.
Deskriptore hau «Beldurra» hitzaren bidez adieraz daiteke PEGI 7 sailkapena duten jokoetan, baldin eta haur txikiak beldurtu edo ikaratu ditzaketen irudiak edo soinuak badauzka, edo «Izua» hitzaren bidez sailkapen handiagoa duten jokoetan, baldin eta izu-sekuentzia moderatuak (PEGI 12) edo intentsitate handikoak eta etengabeak (PEGI 16) edo irudi asaldagarriak (ez dute zertan indarkeriazko edukirik izan) badauzkate.
Eduki-deskriptore hau PEGI 12 sailkapenarekin batera joan daiteke, baldin eta jokoak jarrera edo iradokizun sexualak baditu, PEGI 16 sailkapenarekin, baldin eta biluzi erotikoak edo ageriko genitalik gabeko sexu-harremanak badaude, edo PEGI 18 sailkapenarekin, baldin eta jokoan jarduera sexual esplizitua badago.
Eduki ez-sexualean egiten diren biluzien irudikapenek ez dute adin-sailkapen espezifikorik behar, eta deskriptore hau ez litzateke beharrezkoa izango.
Edukiak indarkeria-adierazpenak ditu. PEGI 7 sailkapena duten jokoetan, indarkeria ez-errealista edo xehetasunik gabea bakarrik izan daiteke. PEGI 12 sailkapena duten jokoek fantasiazko ingurune bateko indarkeria edo gizakien antzeko pertsonaienganako indarkeria ez-errealista izan dezakete. PEGI 16 edo 18 sailkapena duten jokoek, aldiz, indarkeria gero eta errealistagoa dute.
Deskriptoreak, batzuetan, ohar gehigarri bat ere izaten du, jokoan egindako erosketetan ausazko elementuak sartzen badira, hala nola harrapakin-kutxak edo karta-paketeak. Ausaz ordaindutako artikuluek jokoaren eskaintza guztiak biltzen dituzte, eta horietan jokalariek, erosketa egin aurretik, ez dakite zehazki zer lortuko duten horrekin.
Zuzenean eros daitezke diru errealarekin, edo jokoaren txanpon birtual batekin aldatu. Jokoaren arabera, elementu horiek kosmetika hutsa izan daitezke edo balio funtzionala izan dezakete. Oharra beti erakusten da adin-etiketaren eta eduki-deskriptoreen azpian edo gertu. Adibidez, titulu batek honako PEGI kode hauek izan ditzake.
Informazio gehiago: “Código PEGI” artikulua (PantallasAmigas)
1994an ezarria, ESRB (Entertainment Software Rating Board) bideojokoen edukiak hainbat adin-talderentzako egokitasunaren arabera sailkatzeaz arduratzen den erakundea da. Sailkapen hori lagungarria da kontsumitzaileei joko batean espero dezaketen edukiari buruzko informazioa emateko, eta, horrez gain, gida erabakigarria da adingabeek erabil ditzaketen bideojokoei buruzko erabaki informatuak hartzeko.
Esan genezake, oro har, PEGI kodea Europan estandarra den moduan, ESRB erreferentzia gisa erabiltzen dela Ameriketako Estatu Batuetan eta Kanadan. Ondorioz, bideojoko jakin batek PEGI kalifikazioa eta ESRB etiketak izan ditzake. Dena den, sistema desberdinak eta independenteak dira, ez da kontu geografiko hutsa. Bideojoko bera hainbat ikuspegitatik azter dezakete, edo, areago, kontraesankorra dirudien arren, aztertutako atributu bererako emaitza desberdina ekar dezakete, adibidez, gutxieneko adin gomendagarria.
ESRBren sailkapenek hiru kategoria nagusi ematen dituzte: adin-kalifikazioa, eduki-deskriptoreak eta elementu interaktiboak.
Adin-sailkapenak
Joko edo aplikazio baten egokitasuna adierazten dute, haren edukian oinarrituta.
Edukia, oro har, egokia da adin guztietarako. Baliteke karikatura edo fantasia moduko indarkeria arin pixka bat izatea, edo hizkera moderatua gutxitan erabiltzea.
Edukia, oro har, egokia da 10 urte edo gehiagoko pertsonentzat. Baliteke karikatura edo fantasia moduko indarkeria arin gehiago, hizkera moderatua edo gai zertxobait probokatzaileak izatea.
Edukia, oro har, egokia da 13 urte edo gehiagoko pertsonentzat. Baliteke indarkeria, gai iradokitzaileak, umore zakarra, odol kantitate minimoa eta apustu simulatuak izatea edo hizkera gogorra gutxitan erabiltzea.
Edukia, oro har, egokia da 17 urte edo gehiagoko pertsonentzat. Baliteke indarkeria bizia, odol-isurtzea, eduki sexuala edo hizkera gogorra izatea.
Edukia 18 urte edo gehiagoko helduentzat bakarrik da egokia. Baliteke indarkeria biziko eszena luzeak, eduki sexual grafikoa edo txanpon errealarekin egindako apustuak barne hartzea.
Ez zaio ESRBren azken kalifikaziorik esleitu. Joko fisiko bati (adibidez, kutxan itxita datorrena) buruzko publizitatean, marketinean eta sustapen-materialetan bakarrik agertzen da. Joko horrek ESRB sailkapena izatea espero da, eta, esleitu ondoren, joko-sailkapen batekin ordeztu behar da.
Oraindik ez zaio ESRBren azken sailkapenik esleitu, baina “Heldua +17” izatea aurreikusten da. Joko fisiko bati (adibidez, kutxan itxita datorrena) buruzko publizitatean, marketinean eta sustapen-materialetan bakarrik agertzen da. Joko horrek ESRB kalifikazioa izatea espero da, eta, esleitu ondoren, joko-kalifikazio batekin ordeztu behar da.
Eduki-deskriptoreak
ESRBren eduki-sailkapenek adin-sailkapenean eragina izan duen eta/edo interesgarria edo kezkagarria izan daitekeen jokoaren edukiari buruzko informazio espezifikoa ematen dute.
Diru erreal edo birtualarekin egindako apustuak simulatzen dituzten jokoak barne hartzen ditu. Deskriptore honek ausazko jokoen esperientziak imitatzen dituzten apustuen elementuak dauzkaten jokoak adierazten ditu.
Biluztasun-irudikapen grafikoen presentziaz ohartarazten du. Deskriptore hau pertsonaien biluztasun partziala edo erabatekoa barne hartzen duten jokoei aplikatzen zaie.
Umorearen presentzia adierazten du. Sarritan izaera gordin edo sexualeko komedian
oinarritzen diren txisteak edo egoerak barne har ditzake. Deskriptore honek desegokia
izan daitekeen edukia adierazten du, edo batzuentzat iraingarriak izan daitezkeen
baliabideen bitartez irria eragiteko diseinatuta dagoena.
Hizkera zikinaren erabilera barne hartzen du, hasi hitz arinetatik eta arrunkeria gogorretara iritsi arte. Deskriptore honek ohartarazten du iraingarritzat edo desegokitzat jo daitezkeen hitzak edo elkarrizketak daudela.
Odolaren eta zatikatzearen irudikapen grafikoa adierazten du. Deskriptore honek indarkeria grafiko nabarmena —odolaren eta zaurien xehetasun bisual esplizituak barne— eduki dezaketen eszenei buruz ohartarazten du.
Hasi iradokizun arinetatik eta sexu-harremanen irudikapen esplizituetara iritsi arte. Deskriptore honek erabiltzaileei ohartarazten die adingabeentzat desegokia izan daitekeen eduki sexuala dagoela.
Legez kontrako substantzien, alkoholaren eta tabakoaren kontsumoa erakusten du. Substantzia horiek ondorio negatiborik gabe erabiltzearen irudikapena barne har dezake eduki honek.
Portaera agresiboen presentzia adierazten du, hasi fantasiazko indarkeriatik eta grafiko zehatzak dituen indarkeria errealistara iritsi arte. Indarkeriaren intentsitatea eta errealismoa nabarmen alda daitezke joko batetik bestera.
Elementu interaktiboak
Elementu interaktiboek interesgarriak edo garrantzizkoak izan daitezkeen baina produktu baten sailkapena esleitzeko eraginik ez duten ezaugarri interaktiboak eta lineakoak nabarmentzen dituzte. Horren barruan sartzen dira erabiltzaileek besteekin interakzioan jarduteko duten gaitasuna, erabiltzaileen kokapena beste batzuekin partekatzea, produktu digitalak edo zerbitzuak erostea eskaintzen den, eta/edo Interneterako sarbide mugagabea ematen den.
Eskaintzak ditu jokoan diru errealarekin produktu digitalak edo sustapen-produktuak erosteko, besteak beste, hobari-mailak, pertsonaien itxura-pertsonalizazioak (skin-ak), musika, txanpon birtualak eta jokoaren barruko beste txanpon batzuk, harpidetzak, denboraldi-paseak eta hobekuntzak (adibidez, iragarkiak desaktibatzeko).
Eskaintzak ditu jokoaren barruan mundu errealeko txanponekin (edo txanpon birtualak edo jokoaren barruko beste txanpon batzuk, txanpon errealekin eros daitezkeenak) produktu digitalak edo sustapen-produktuak erosteko, jokalariak ez dakienean, erosketa egin aurretik, zer produktu digital edo sustapen-produktu jasoko dituen (adibidez, ordainsari-kutxak, harrapakina edo “loot box”, objektu-paketeak edo sari misteriotsuak).
Erabiltzaileek sortutako iragazkirik eta zentsurarik gabeko edukien eraginpean egon daitekeela adierazten du, bitarteko eta sare sozialen bidez erabiltzaileen artean partekatutako komunikazioak eta bitartekoak barne.
Murrizketarik gabeko Interneterako sarbidea ematen du —nabigatzailea eta bilaketa-tresna barne har litzake—, weba askatasun osoz arakatzea ahalbidetuz.
Jokoak erabiltzailearen kokapena aplikazioaren beste erabiltzaile batzuei erakusteko ahalmena barne hartzen du.
Informazio gehiago: “Código ESRB Videojuegos” artikulua (PantallasAmigas)